Zothlifim Logo
Loading ...

Khawvel ṭhang leh changkang zelah Mizoram a cheng Zofate pawh kan changkang ve zel a, kan khawsak pawh khawvel ram changkang zawkte nen danglamna a tam tawhlo, lirthei changkang ber ber, in leh lo ṭha, Computer leh handset chak leh changkang ber ber inchhawpin, Paris, New York leh Bangkok khawpui thuamhnaw inbelin, Tuihawk leh Chirhdiak tel lovin ball kan pet ve tawh a, ei leh in lah Chingal leh Saum telh ngailo, Seafood aṭanga KFC thleng kan tem ve ta. Heng zawng zawng hi nei vek mah ila, a tellova kan awm theih miah loh chu kan ramngaw, leilung leh luitui hi a ni, mi tam zawk chuan hengte hi kan ngaihthahin a chhiat a ṭhat pawh kan ngaihven meuh lo chu a ni ber e.

PHE Department-in tuikang nghah min tihtawpsakin, kan kawtkai mai ni lo, kan thuk bulah min chhawp sak a, tui bill kan pek theih a, tui kan herh haw theih chuan kan duhtawk mai niin a lang. PHE hian Tui Connection min pe loin tun thleng hian Tuikhur hiah ngai ni ta ila, tui inchuh hian Patling engzah tak invawthlu tawh ang maw? Tun hma kan tuikang nghah ṭhin, Tuikhur tam zawkte khan Fur ruahtui bak chu tui an hmu tawh lo a nih si hi. A kum telin kan luipui tuilâk lah a kang telh telh a, PHE tui pump zat hi a hniam telh telh tih reng kan ngaihtuah lo. Tun ang renga kan kal chuan engtikah emaw chuan kan luipui tuite hian kan duhkhawp tui min la pe lo thuai dawn a, Motor changkang taka chuangin Branded fashion inbel leh Mobile phone changkang hum chung hian tuihalin kan la awm thei tih hriain, ngaihtuahna thar kan neih a ṭul ta.

Mizoram hmun danga kan luituite pawh a lian apiang a kâm chak ta, Tlawng luipui pawh hmun tam tak a kangchat a, kan bawlhlawhin nasa takin a tibawlhhlawh mek a, hmanni khan Romalsawma (Roma Hmar) chuan Tlawng luidung humhalh ṭulzia puan chhuah nan Tlawng Luidung a zawh chhuak a, Tlawng hnar kang chat te, development hnathawhin a nghawng nsatzia te kha i lo thlir ve em (https://www.youtube.com/watch?v=Cjj154Zu-ek), hetiang bawk hian Serchhipah pawh kan Luitui ṭangkai taka kan hman mek Mat leh Tuikum pawh hian a tuar mek a ni.

Mizoram hi tlang ram a nih angin kan luikawrte te hian lui lian zawk a fin zel a, a mi chengte lah in luikawr apiangah bawlhlawh ṭawih thei leh theilo kan paih zel si. Mihring pung zelin bawlhlawh a tipung zel bawk nen. Heng kan bawlhlawh, a bik takin plastic ṭawih har em emte hian kan thlai tharna hmun phaizawl leh kan tuitlan luipuite hi nasa takin a tibawlhlawh mek a ni.

Hmasawnna hnathawh avangin Leivung paih avangin nasa takin a nu-in Leivungin nasa takin kan luidung a thleng thla mek a, Tuikum Lui PHE tuikhuah tun hmaa thuk ṭha takte pawh tunah chuan a pâwn tawh hle, lui luang lai rengah hetikhawp a li tipâwn thei a nih chuan engang takin nge leivung hi a thlen thlak ang. “Development a thlen dawn chuan tichhiat engemaw chu a nei tur a lawm” tih hi mi intivengva deuhten an sawi ṭhin, Development hnathawh dawn reng rengin environment a khawih chhiat tlem theih dan ber turin, sawrkar hian uluk takin dan leh hrai hi a duang ṭhin, kan tawrh ṭhenkhat hi chu chung dân zam kan ngaih pawimawh loh vang te, hnathawktute leh mipuiin hun kal zel tur atan kan tana pawi tur aiin, awlsam zawk leh sum tlemte kan duh vanga thleng a ni em tih hi chhut tham a awm a ni. Tuna khawsak awlsam kan duh lutuk avang leh sum tlemte, kum 2/1-a hman zawh mai tur kan awh avanga kan mihringpui, kan tu leh fate ngei tawrh tur ngaihtuah hian a man kan ti em? Tunah pawh kan tuar ṭan chu a ni der tawh.

Chika chhut peih chuan kan tui hna, Lui tui humhalh ṭul tawhzia an hria, Mizoramah ngei pawh “Save Tlawng”, “Save Chite” Project-te an kalpui bakah zau zawka hmalak tumin “Save River Project”-te pawh an din leh ṭan ta, Serchhipah pawh Serchhip Ṭhalai Pawl chuan “Save Tuikum & Mat Project” kalpui tumin hma an la chho mek bawk. Ṭhalai zawkteah Lui tui humhalh ṭulzia kan hre ṭan niin a hriat a, a lawmawm hle. Hengte hi ṭhenkhat chuan kan ngai ho-in ṭullo kan ti leh viau mai thei. Hmanni lawka Tuirial lui, Plastic Bottle-in a tihbawlhhlawh nasatziate kha kan lo hmu ve em? Kan lui tui, ramngaw, ramsa humhalh tur hian pawl ṭhenkhat tihchi mai a ni lo a, mipuiin kan support a ṭul hle a chuvang chuan mipui a tam thei ber inzirtir a ‘awareness’ pek kan nih theih nan hmalatu, a vei pawl hi kan awm ngei ngei a ngai a ni. Sawrkar hmalakna tura dah chi a nilo a, mipui kutthlak ngai a ni a, thawklehkhata hlawhtling thut chi a ni hek lo. Tun aṭanga kum 10/20 kan thlir a ngai a, hmalatute pawh hian kum 4/5 leka beidawnsan chi a nilo.

Kan lui tui leh tuihnar humhalha tipung tur hian ramngaw kan humhalh ṭhat a ṭul hle a, kan luitui fintu kawrteah tuihna tamzawk a awm a ṭul hle, Green Mizoram day kumin a kan hman leh turah pawh hian uluk zawka kan thingphunte a puitlin theihna tur ngei a thingphunte hi a ṭul hle a, lui tui tana tuihna khawl theihna tur hmuna ramngaw din ṭhat lehte hi a ṭul takzet tawh a ni. Dan ang mai maia hmang lo hian ngaihtuahna seng tak taka heng Green Mizoram day-te pawh hi hmangin, kan thing phunte pawh hi i enkawl zui tawh teh ang u.

Kan Ramngaw leh Ramsa-te an chereu mek a, kan Lui tuite hi a bawlhhlawhin a kang chat mek a, heng kan nunna hnarte tichereu lo leh tibawlhhlawh lo thei ang ber hian hmasawn tum i la, a chhelai siamṭha tur hian ramdang, hmun dang aṭangin tumah an lo kal dawn lova, a hmangtu nang leh kei ngei hi kan pawimawh a ni tih hria in rilru thar i pu ang u.