Zothlifim Logo
Loading ...

Nimin khan North Eastern Council (NEC) meeting vawi 66-na chu New Delhi ah neih a ni a, he meeting pawimawh takah hian Chief Minister Pu Lal Thanhawla pawh Hmarchhak state dangte Governor leh Chief Minister-te ruala telin thu a sawi a ni.

Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan a thusawiah nikuma NEC meeting vawi 65-naah North Eastern Council kal zel dan tur hmathlirna Prime Minister Pu Narendra Modi in a neih chu kum khat a ral hnuah pawh thil tih tak tak a awmlo nia a hriat thu te, he thilah hian DoNER Minister leh NEC Chairman te chu Prime Minister hmathlirna tihlawhtling turin a ngên a, NEC dinchhan tih hlawhtlin a nih theih nan hmathar lak a ṭul thu te leh Hmarchhak mipuiin Prime Minister chunga beiseina sang tak an neih thu te a tarlang.

NEC sum mamawh ang ruahmana pek a ṭul thu sawi langin, sum pek chhuah a tlem avangin duh angin hmasawn-na hna a thawh chak theih loh tih a sawi a, kum 3 atana cheng vaibelchhe 7500 vel Draft Plan, Council hmaa pharh chu NLCPR sum tling khawm aṭanga pek nise tiin a rawt a, mahse sum mamawh tuna pek dan anga pek chhunzawm a nih chuan Regional Plan hian awmzia a nei thui thei lo nia a rin thu a sawi bawk.

Ministry of DoNER Budget Estimate-ah NEC Scheme-te, Central Sector Scheme anga kalpui a, a sum pawh State sawrkarah chhûng lût lovin sawrkar laipuiina a ruat Designated Agency te hnenah chhunluh a nih chuan Finance Ministry remtihna lâk a, State Implementing Agencies hnena chhunluh chu thil ṭha zawk a ni thei tiin he ruahmanna thar hi uluk leh ngun taka ngaih-tuah a ṭul tih a sawi a. Sawrkar laipuiin CCS hnuaia sum te chu Central Agencies emaw, State Implementing Agencies emaw te-ah chhunglut lovin Consolidated Fund of India kaltlanga state sawrkarah a pek tawh laiin NEC sum, heng Central Agency leh State Implementing Agency-te a chhunluh rawtna awm hi zirchian a ṭul tih a sawi a. Ruahmanna tharah heng project enpui, thlithlai leh audit lamah harsatna a awm a rin thu a sawi bawk a. Chuvangin a kalpui dan pangngaia kalpui chu tha a tih thu a tarlang.

NEC atana project siam thei a tlem lam, cheng nuai 1000 a bithliah ruahmanna awm chu tha a ti lo tih sawiin Hmar-chhaka ramri dep hmun kilkhawr leh hnufumah te project tenau ten pawimawhna leh tangkaina a la nei viau a, chuvangin project tlem lam bithliah ruahman chu kaltlang-pui ṭha a tih loh thu a sawi a, NEC sum pek aṭanga state huang chhunga Priority Project te thlanfel chu State Sawrkar kutah liau liau dah nise tiin a rawt a, mahse regional project te thlan chu State sawrkar te indawrna leh State Sawrkar-te remtihna angin tih nise tiin a rawt bawk a ni.

Act East Policy chung-chang sawiin Chief Minister chuan he ruahmanna hian hmar-chhak state te, South East Asian ecomomy ṭhang mek te nena inthlunzawm a, sumdawnna hmanga Hmarchhak tihhma-sawn kawngah beiseina a pe a, mahse kum 20 a ral hnu pawh-in Hmarchhak bial economy-ah hmasawnna tih tham nghawng sawi tur a awm lo, a ti a, he thil ruahman leh kalpui zel danah Hmarchhak state sawrkar te chu rawn ṭha a tih thu a sawi a, he policy a hlawhtlin nan Hmarchhak aṭanga thil thawnchhuah theih zirchian te, chumi atana ruhrel pawimawh siam te leh man man zawka thil siamchhuah leh dehchhuah kawng siam te chu thil ṭul nia a hriat thu tarlangin, a hmang ṭangkai tur stakeholder hrang hrangte hnenah hengte hi hrilhriat a ngai takzet ni a ti bawk a. Myanmar nena ramri depa insumdawntawnna hmun awmsaah te sumdawnna chu hriatpuina leh hriatpuina tel lovin kalpui mek a ni tih sawiin, khawtlang leh economy chawi-san (socio-economic uplift-ment) anih theih nan heng te hi dan anga kalpui ‘institutionalize’ a ṭul tih a sawi bawk.

Hmarchhaka hmasawnna ṭhanmawh bawk lian ber leh a economic potential haichhuah-na kawnga daltu lian ber chu inkalpawhna duhthusam la awm lo hi a ni tiin, Hmarchhak state hrang hrang te chu nasa zawka kawng hrang hranga inthlunzawm a ṭul tih a sawi a, tuna mamawh leh pawimawh ber chu kawng thar sial, a awmsa te tihchangtlun leh thawmṭhat a ni, a ti a, Ministry of DoNER leh NEC te hna-thawh leh tum chu thil thuhmun nimahse Hmarchhak hmasawn-na atan an thawh chin a inkalhthelh loh nan an thawh leh tih tur chiang taka enfel chu thil ṭul nia a hriat thu sawi a ni.