Zothlifim Logo
Loading ...

No. LAD.VC – JF/96 : Lushai Hills District (Village Councils) Act, 1953 (Lushai Hills Act V. of 1953), a tûl dân ang zêla siam that thin chu Dân Bung 23-naa Sub.-Section (1)  leh Sub-Section (2) a clause (a) leh (b) te’n thuneihna an pêk hmangin Mizoram Lârsâp (Governor) chuan a hnuaia Dân (tih tûr leh tih loh tûr)-te hi lungsi takin a zam ta :
1.    Hming, Huam leh hman tan hun
(1) Hêng dânte hi, “The Mizoram  (Prevention and Control of Fire in the Village Ram) Rules, 2001,” tih an ni.
(2)  Autonomous District Council  hêng – Lai, Mara leh Chakma District tih loh, Mizoram hmun dang zawng he Dân hian a huam ang.
(3)  Mizoram Gazetta-a chhuah ni (8.5.2001) a\anga hman nghâl an ni ang.
2.    Sawi fiahna  (Sawi fiah tûr hêng:- Act, Hnatlâng, Huan, Lo (Jhum),  Leipui, Lo-bing. Meilam, Ram, Village Council leh Village Court-te hi hriat saa ngaih an nih avângin sawi fiah an ni lo – D.F.O., Mamit).
3.    Dânin ankhap thilte
(1) Rule 4-in a khapte tiluiin hêng:- Hnim leh perhtê (under growths), thing buk hniam chi (shrubs), di, (grasses), etc. , thing lian chi leh mau/rua-te hi tihliam a, tihlum a, buh leh thlai dang chîn tlâk lohna khawpa tikângfîm a, Lei hânna (fertility) tida thei zâwngin tu ma’n Ramhnuai leh In atân neih tlâk ramah eng mah a hâl tûr a ni lo a, chuti ang ram bulhnaiah mei a chhêmin mei nung a kalsan tûr a ni hek lo.
(2) Rule 5-in tih tûr a tukte bawhchhiain tu ma’n Mihring nunna tiderthâwng leh ro sum leh bungruate chân tihlauhthawnawm a, vântlâng pawi sawi zâwnga thil hâlin, mei chhêmin, timit loin a kalsan tûr a ni lo.
(3) Chhûngkuain emaw, mi malin emaw, mahni ei rêlna hmun leh chênna in tikâng a, \henawmte tâna hlauh-thâwnawm khawpa mei tichhuak thei zâwngin ei rêlna hmanrua, heng:- Gas, thingfâk, meihawl, khâwn-vârtui, thingther/dâpchher leh thil dangte duhdah takin a chelek tûr a ni lo.
(4) Mi tu paw’n khaw hnai-vaiah hêng:- hnim, thing ro, hnahchhâwl, phûl leh cha, thil dang eng pawh hâl ral a duh chuan, hmun dang kâng kai a, khua a man emaw, khaw \henawm tikâng a, Nunna leh Bungruate meivâpa an chan theihna tûr pumpelh nân, a thil hâl ral tûrte chu lian lo tê tê-a chhep hrangin a mal tê tê-in a hâl tûr a ni.
Thli tam laiin a hâl hauh tûr a ni lo.
4.    Ramhnuai leh neih tlâk rama Mei vên leh thunun lam
(1) Kum tin Village Council-in thupêk chhuahin, Lo vah zawh hun tûr leh tih tûr dang dangte zawh hun an bithliah ang a, hun tiam chhûnga zo hman ngei tûrin lo nei tûrte’n hma an la tûr a ni.
(2) Village Council tinin thupêk chhuahin lo hâl nî tûr an ruat ang a; hâl hun hma, a rei lo berah Ni thum (3) tal a la awm tihah vântlâng an hriattîr ang. Lo-te chu Ni ruatah ngei an hâl ang.
(3) Vah bâk a kan kai theihna hmunah chuan V/C-in Meilam sial hnatlâng a ko ang a, Lo nei tûrte chu an hnatlâng ngei tûr a ni.
(4) Leipui, huan, lo-bing tûr, bawh loh lam rama vâtte chuan hâl an duh ni hma, ni sarih (7) tal a la awm tihah V/C an hrilh ang a, anni’n hâl hun a lo tuksak ang. V/C-in tûl a tih chuan Meilam a sialtîr ang.
(5) Dai kiang lawka lo, leipui, huam emaw, lo-bing emaw hâl dâwnin meisi leh meialh, in chunga a tlâka a man loh nân V/C-in fîmkhur takin hma a la ang.  |ûl a tih chuan thupêk a chhuah ang a, dai hnai lo/huan/leipui/lo-bing hâl tûrte’n an zâwm ngei tûr a ni.
5.    Ramngaw leh lo atâna neih loh, hmun danga Mei vên leh thununna
(1) Kângmei a chhuah a, a darh zel loh nân fîmkhur tâwpa khawsak hi chhûng tin mawh a ni ang.
(2) Rule 3-a Sub.-Rule No. (2) leh No. (3)-a tih loh tûr sawite mi’n an tih luih lohna tûrin V/C-in tûl a tih angin hma a la ang.
6.    V/C thuneihna (Powers) leh behbâwm
(1) Thupêk sawi tâkte an khaw ram/lalna ram huam chhûngah tha taka zawm (hman) an nih theihna tûra a thu neihna lek kawh hi V/C tin mawh a ni ang.
(2) V/C awm lohna khuaa chuan Sorkâr-in emaw, hêng thupêk keng kawh tûra Sorkâr-in Officer a ruatte chuan thupêkte zâwm ngei an nih theihna tûrin thupêk thar an enkawl khuaahte mipui hriat ngei tûrin an chhuah thîn ang.
7.    Thupêk (Dân) bawhchhiat leh hremna
(1) A tûl hun apianga siam that thin, The Lushai Hills Autonomous District (Administration of Justice) Rule, 1953-in a lo rêl anga hêng Rules-te’n an tuk ang ngeiin hremna thu a vawthla (titlu) ang.
(2) Thupêk bawhchhiat chu a len viau a, V/C-in a thuneihna phâk china a hrem chu a duh khawp loh chuan muang khawtlai loin bialtu Sub.-Ordinate District Council Court ngaihtuah tûrin a pe chho nghâl vat ang.
(3) Ti khawtlai loa chu thubuai lo chin fel thuai chu Sub.- Ordinate District Council Court mawh a ni thung ang.
8.    A huhoa chawitîr a kaihhnawih
(1) Kângmei-in In leh Bungrua, hnim leh perhtê, thing buk hniam ho, thing lian pângai leh mau/rua a kan chhiat a, chu khua emaw, khaw danga nunphung pângai a khawih buai a, Sorkâr beng a thlen a, khaw mite kângmei chhuahtu zawn chhuah kawngah an tangkai lo emaw, zêp an nei emaw nia a hriat chuan dân pângai ang emaw, dân pângai huam bâk thleng pawha chu khua leh a chhehvêla mi pawh a huhoa chawitîr tûrin District Magistrate thu a pe thei ang.
Thupêk chu tawngkamin a nih a, dân bawhchhetu khua chu insawi fiahna hun tha tâwk pêk an nih thupêk an hmingin an chhuah thei ang.
(2) Heti anga Sorkâr emaw, a ai awhten emaw Rule 9, Sub.-rule (1) duh dâna thupêk an chhuahte chu V/C-in a zâwm tha lo nia Sorkâr-in a hriat chuan V/C chu thiatin a thuneihna chu Sorkâr kutah emaw, a ai awh kutah emaw a dah thei ang.
10.    Repeal and Savings
(1) He dân hman tan (8.5.2001) a nih tâkah hian, The Mizoram (Prevention and Control of Fire in the Village Ram) Rules, 1983 kha chu a tâwp nghâl e.
(2) He Dân, The Mizoram (Prevention and Control of fire in the Village Ram) Rules, 1983 hi \hiah ni mah se, a thupêkte bawhzuia mi tu paw’n hma a lo lâk a, a thil tihin Dân thar a bawhchhiat loh bawk si chuan he Dân thar hmanga thil tia pawm mai a ni ang.
– lad.mizoram.gov.in