Zothlifim Logo
Loading ...

Health Minister Dr R.Lalthangliana chuan, “India sawrkarin kum 2030-ah chuan India ram hi malaria natna awm tawh lohna rama siam tumin hma a la a, chumi rual chuan Mizoram sawrkar pawhin theihtawpin hma a la mek a ni,” a ti.

Inrinni zing khan DHS Conference Hall, Dinthar Veng, Aizawlah World Malaria Day pual inkhawm neih a ni a, he hunah hian khuallian Dr R.Lalthang-liana chuan thu sawiin, “Malaria natna tirêm tur hian health department-a thawkte inpêkna chauh a tâwk lo va, sawrkar department hrang hrang te, Zoram mipui leh chhungkaw tinte bakah kohhran leh pawl hrang hrangte kan ṭantlan a ngai vek a ni,” a ti.

Khuallian chuan sawr-karin theihtawp chhuaha hma a lâk rualin mipuite pawhin tihtur kan nei ve a ni tiin, “Malaria natna hluar hun, fur kan thleng ṭan dawn a, a bik takin malaria vei tamna hmun Mizoram khaw-thlang lam, Bangladesh leh Tripura hnaih lamah uar lehzuala mipuite zirtir a ngai a, kan in ṭheuh thosi kah hun laia lo kahtir te, damdawia thosi len chiah te, thosi len damdawia chiah sa kan dawn ṭha taka zar zuite hi kan tih ve theih a ni a, heng bakah hian kan in leh a chheh vela thosi pian theihna awm reng reng tui tling leh a dangte tihbo leh khawsik kan neih apianga rang taka thisen exam-tir leh damdawi ṭha taka eite hi he natna kan do hneh theihna tur a kan mawhphurhna a ni tih mipuiten hre tharin, he natna kan do hlawhtlin theihna tur chuan sawrkar hmalakna hrang hrangte hi mipuiten ṭha taka min thlawp a ngai a ni,” a ti bawk.

World Malaria Day hi World Health Organization (WHO) bultumin kumtin April 25-ah theme (thupui) nei a hman ṭhin a ni a, kum 2022 thupui chu ‘Harness Innovation to Reduce the Global Malaria Disease Burden and Save Lives’ (‘Ruahmanna thar nen a, khawvel puma malaria natna avanga harsatna leh thihna tihhniam) tih a ni. World Health Assembly chuan kum 2007 khan he ni hmang tur hian a rel a, kum 2008 aṭang khan kum tin khawvel pumah hman thin a lo ni ta a ni.

He ni hi Mizoramah pawh district hrang hrangah hman niin, district tina PHC tin hnuaia malaria tamna khua (endemic villages) thlan chhuah niin, heng khuaahte hian Mizoram State Rural Livelihood Mission, Rural Developtment Department hnuaia Self Help Group te nen ṭangkawp a hman a ni.

World Malaria Report, 2021-in a tarlan danin kum 2020 khan khawvel pumah malaria vei mi maktaduai 241 an awm a, malaria avanga nunna chân mi 6,27,000 lai an awm a ni. Malaria vei hmuh chhuah zinga 95% hi Africa khawmualpuia cheng an ni a, a thihpui zinga 96% hi Africa khawmualpuia mi bawk an ni. Malaria thihpui zinga 85% hi naupang kum 5 hnuai lam an ni.

Mizoramah chuan kum 2021 chhungin malaria natna vei mi 5,637 awmin, nunna chân mi 10 an awm a, nunna chânte hi June atanga September thla inkara thi an ni. Kumin 2022 January leh February thla khan malaria natna vei mi 354 an awm tawh a, nunna chân erawh an awm lo a ni. District hrang hrang zingah Mamit, Lunglei leh Lawngtlai district te chu malaria hluarna (API 10 aia sang) an ni.