Zothlifim Logo
Loading ...

Social Activist Vanramchhuangi (Ruatfela nu) chuan NHIDCL-ten Mizoram hmun hrang hranga kawngpui an laih meka Environment an tihchhiat nasat lutuk kawngah District tina DC-te chu a mawhphurtu an ni a, an inthlahdah vang a ni a ti.

Nimin (3.6.2022) khan Vanramchhuangi leh, Serchhip Ṭhalai Pawl leh Lunglei Ṭhalai Pawl hruaitute chuan Serchhip Press Club-ah thuthar lakhawmtute a kâwm a, hetah hian Vanramchhuangi chuan kum 2020 aṭanga NHIDCL-ten Mizoram hmun hrang hranga kawngpui an laih vanga leivungin kan ram thing leh mau a tihchhiat chu chhiarsen a ni lo tih sawiin, leivung hian kawrte (perennial & seasonal river) pawh 100% a chhilh bo vek a, heng kawrtea leivung inchhêkkhawlte hi luipuiah luang lûtin, kan lui dungah chirh a inchhekkhawl a, lui dunga nungcha tam takten an thih phah tih a sawi a, heng zawng zawng hi siamṭhat an phût tih sawiin, an hnathawh lai chawlhsan tura an nawrnaah Environment, Forest & Climate Change Department chuan hmun ṭhenkhatah stay order an pe tawh tih a sawi a, Stay order pek ringawt hi a tawk lova, kan environment an tihchhiat siamṭhat a nih theih nana sawrkar hmalak dan chu enzui zel a ngai dawn a ni a ti.

Kum 2000-a World Bank kawng laihah environment a tihchhiat mipuiin an hlau a, hetah hian a viltu PWD lam pawhin an uluk a, environment tichhe lo thei ang berin he kawng laih hna hi thawh zawh a ni tih a sawi a, hetihlai hian tuna NHIDCL-in kawng laih hna an thawh vil (monitoring) kawnga mawhphurtu tur hian District Bawrhsap-te ruat an ni a, compensation ringawt an buaipui a, an hnathawh vil zui kawngah an thawk ṭha tawk lo hle a, an inthlahdah hle tih a sawi bawk.

Ningani-a Tuikum lui hnâr lama kawng laih an tlawh chungchang pawh sawiin, Tuikum luiah leivung tam tak lut tur a awm a, “Tui awm lovin engtinnge kan ramah kan awm theih ang? Kan rin aiin kan tuar nasa dawn a ni,” a ti a, Zawlpui phaia leilet neitute pawhin kawng laih ṭan hma-in hemi chungchanga harsatna thleng thei tur chungchanga hmala tura ngenna Serchhip District Bawrhsap hnena an lo thlen daih tawh laia tun dinhmuna hetiang an thleng leh si chu hemi kawnga mawhphurtute demawm a tih thu a sawi bawk.

NHIDCL-ten Mizo mipuite hmusit taka min namnul chunga sawrkarin hma lakna a neih loh chungchangah, “Min zah loh chhan an nei a ni mai,” a ti a, NGO ṭhenkhatte pawhin NHIDCL sum bawm an zenpui nia an hriat thu sawiin, “State sawrkar phei chu nga sa an ni,” tiin a sawi a, hemi chungchang hi an zirchian mek thu leh evidence an neih hunah tlangzarh an tum thu a sawi bawk.

Tlawng hnara environment tihchhiat chungchangah National Green Tribnal (NGT)-ah an zualko mek tih pawh sawiin, Serchhip leh Keiṭum inkar kawng laihna leivungte Zawlpui phaia a liam thlak chuan Mizoram buh leh bal thar chhuahna hmunpui ber Serchhip Zawlpuiin a tuar nasa dawn hle tih a sawi a, hemi chungchang pawh hi High Court-a thlen nghal hial a duh thu a sawi a, India Judiciary pawh 100%-in Environment lamah a ṭang tih sawiin, Ukil-te pawhin an support hle tih a sawi a, Sahara thlalerah pawh ram ngaw an siam thei a, mipuiten kan inlungrual phawt chuan kan environment chhe mek hi kan siamṭha leh thei ngei ang, a ti a ni.

He hunah hian SṬP-in Save Tuikum & Mat Project a kalpuia Project Co-ordinator Laldinpuia, SṬP Secretary Hmingthansiama leh LṬP Chief Organiser Lalduhawma Pachuau-te pawhin NHIDCL-ten kawng laih hna an thawhna kawnga dân an bawhchhiatna hrang hrangte an tarlang bawk a ni.

Hemi hnu hian Vanramchhuangi-ho hian SṬP leh LṬP hruaituten Serchhip District Bawrhsap pisa tualah NHIDCL kawng laihin environment a tihchhiat nasat vanga hma la tura DC phûtin lungawi lohna an lantir a, SṬP chuan Serchhip DC hnenah NHIDCL-ten dân bawhchhiaa kawng laih hna an thawhnaa action la tura ngenna lehkha an thehlut nghal bawk a ni.