Zothlifim Logo
Loading ...

migraine-headacheMigraines hi lu na, na tak mai a ni a, neih hrehawm tak a ni. Daktawrte sawi dan leh mi thiamte lo zir tawhna atangin, he lu na chhawkna tura an damdawi ei hian thin (liver) a khawih chhe theiin cancer hial a thlen thei an ti a ni. Hman deuh lawk khan kan SDA Pastor chhuanvawr leh ngainat em em Pastor Zairemthanga kan chan a. Washington chhehvel leh Zoram pumpuia SDA member te mi a va run tak em!  Pastor Zairemthanga hi a daktawr ten an hrilh dan chuan  migraines nasa tak a neih avanga nachhawkna a ei thin chuan a thin a khawih chhia a ni tiin an hrilh a. Tun tuma kan article tum ber chu he lu na natna hrehawm tak hi, nachhawkna ei lo va damna kawng thenkhatte awm theite leh a venna awm theite rawn tar lan kan tum dawn a ni.

National Headache Foundation chuan America ramah hian maktaduai 28 velin migraines hi an vei ni awmin an sawi. Mizo zingah  pawh hetiang lu na nei hi an thahnem ve hlein a rinawm. Migraines lu na nasa zual te phei hi chu mar phu ang a phu deuh tlut tlut (pulsing) ang  hian a awm a. A chang chuan lu pangkhingah chauh te hian na takin a na thin. Luak chhuakte leh khaw hmuh that theihlohna thlengin a awm thei a ni. Ni eng leh eng reng renga awm te hi harsa an ti em em thin.

Mi thiam thenkhat ten migraines lu na lo awm dan an sawi chu thluaka thisen dawt kha a lo vung thei a, chu chuan thluak a nek a (pressure) avangin lu a ti na thin a ni. Inthlah chhawn theih a ni an ti bawk. Tin, hmeichhia ten an thi neih hma emaw a hnu lawkah emaw hian an nei duh an ti bawk. Ei huat (food allergy) atang hian migraines luna hi a awm thei  an ti bawk. Processed foods an tih, a tin a dah chi ah hian a tam bik a ni.  Tin, Mizo ten chawhmeh tih han nana kan hman uar tak, MSG (monosodium glutamate) Ajino motto hian migraines luna  hi a siam thei an ti bawk. Chaw ei kham hlima lu na a chhuah chuan ei huat vang a ni duh hle. A hnuaia zawhna kan han tar lan te hi mahni lo inzawt ila.

*    Chaw i ei kham hlim hian pum puar deuh (bloating) emaw boruak (gas) vanga pum nuamlo (indigestion) emaw irhfiak i nei deuh ziah thin em?
*    Daikal thattheihlohna (chronic constipation) emaw kaw thalo deuh reng mai i nei ngai em?
*    Chaw ei khama hnar ping i nei thin em?
*    Chaw ei kham veleh hian chuah ngawih ngawih leh mutchhuak em em in i awm thin em?

A chunga zawhna zinga pakhat pawh ‘aw’ (yes) ti a chhang inih chuan ei huat (food allergy) nei ini mai thei. Mahni ei leh in chhui zuia eng ber nge ka huat ti a zir chian a tha hle ang.

Enchhinnaah chuan hetiang ei huat neia inhria te hian an huata te an eiloh khan an lu na kha a tanpui tih an hmu. Kum 1979 daih tawhah khan ‘Lancet’ chanchin bua an chhuahah chuan hetiang migraines lu na nei thin mi 60 ei huat vang an nih leh nih loh an enchhin a. Mi tam zawkin an ei huat report atanga sawm kha an ei zingah an telh lo va. Chungte chu a sang zawng atanga sawiin kan tar lang ang a. Wheat, serthlum, artui, thingpui leh kawfi, bawnghnute leh chawklet, (chocolate) bawngsa, vaimin, rialchini, chawl (yeast) te an ni. Engtianga rei nge he enchhinna hi an neih tih a in ziak lo va. Heng mi 60 an enchhinte zingah hian  za zela 85 (85%) te chu an lu na neih chu an dam phah a, tin za a 25 (25%) hi an BP sang chu a normal tih an hmu. Chawei kham hnu reilo te a he migraines lu na hi chhuak thin anih chuan ei huat zawn chhuah a awl hle dawn a ni.

Kan taksa tana thil tangkai tak, minerals te zinga mi magnesium hmang hian mi thenkhat chuan migraines atang hian damna an hmu a ni. Lu na tana magnesium tangkai dan mi thiamte sawi dan chuan,  thluaka thisen dawt lo vung deuh a, thluak a rawn nek avanga lu na lo chhuak thin kha magnesium hian thisen dawt te kha a ti chawl (relaxed) thei a ni an ti. Mi thenkhatte lo tawn hriatna atangin magnesium hian migraines a tanpui dan han tarlang ila:-

Mi pakhat chuan a hming a sawi lo va. “Kum 40 chhung migraines ka nei tawh a. Ka mut dawn a muthilh that theih nan  magnesium ka ei thin chuan ka lu na a ti dam hmiah,” a ti a ni. A sawi zel naah chuan bawnghnute emaw calcium emaw antacids (pum nuam lo emaw pumpui lawng tana hman thin) ei pawlh loh a tha a ti. Hei hian Mizo chuan aikhirh kan tih (muscle cramp) a siam thei avangin.

Mi pakhat Cindy in ti chuan, migraines hi kum 50 chuang a nei  tawh a. A lu na chu a chhuak zing tulh tulh a,  nitin a rawn chhuak ta mai a, a ti. Magnesium oxide an tih hi a ei thin a, mahse a tanpui vak chuang lo va.  Magnesium Ultra antih hi nitin 300mg. mum khat a ei atang chuan zawi zawiin a lo tha ta a ni, tih a sawi. (Magnesium Ultra an tih hi magnesium hmuhna (source) hrang hrang pali atanga, taksain awlsam zawka a hman tangkai  theih nana special deuha an siam a ni.) Tin, Cindy pawh hian magnesium ei ruala bawnghnute emaw calcium tablet ei loh tur tih a sawi bawk.

Tin, a tlangpuiin migraines nei ho hi magnesium tlachham an ni duh khawp mai an ti bawk. America ramah hian za zela 80 (80%) hian magnesium hi an tlachham an ti a ni. Magnesium tlakchhamna lanchhuah dan tlangpuite chu:-

– Chaw ei tuilo leh chaw chaklohna
– Lu na
– Luak leh luakchhuak
– Chauh ngawih ngawihna
– Ke emaw kut emaw hit (numbness) leh za   (tingling)
– Aikhirh (muscle cramp)

Magnesium hi ei leh in atanga neih tawk theih tum hi a thaber a. Thlai thenkhat magnesium-a hausa zual deuh te chu:-
– Thlai hnah hring, spinach, Swiss chard te  antam leh hnah hring lam chi reng reng.
– Thlai fang nei (seeds) be leh nuts, maimu, nihawi chi leh chhawhchhi, butter thei  (avocado) te an ni.

Magnesium hi kan taksa tana pawimawh tak si ngaithah hlawh tak a ni.  Kan tihrawl te, hriatna thazam leh thisen dawt te a chawlh hahdam (relax) theih avangin lungphu chawl leh BP sang te pawh a veng thei bawk. Enchhinna a an hmuh ah chuan, zeng ven theihna enge chennah a nei bawk. Mi thenkhat chuan  muttui nan hlawhtling taka hmang tepawh an awm a ni.

He mineral tangkai tak mai, magnesium hi Eden Huana Pathianin Adama leh Evi te chaw tura a pekah hian tam tawk takin a awm a ni. Mi tamtak chuan Eden Huan chaw hmang hian damna an hmu a. Lungna leh lung chaklo leh zunthlum vei te pawhin damna an hmuh phah a ni. Pathian hian a ma thilsiamte chu an damna tur leh hriselna atan an taksa mamawh te a hre vek a. Eden Huan chawah hian tunlai scientist leh ei relbawl dan thiam mi (nutritionist) ten mihring taksa tana tha tura an sawi hi a tel kim vek a ni. Cholesterol thalo pui pui thisen dawt hnawhping thei leh lungphu chawla thihpui theihna leh thisen sang siam thei tur thil a awm hek lo. Pathianin a thilsiamah te hriselna leh damna tur a lo ruahman dan hi a makin a ropui  a ni. I ngaituah fo ang u. I lawm bawk ang u.